Cabdi-Galayax Maxammad Aw-Magan (AUN) wuxuu ka mid ahaa raggii gaanka ku noqday gabayga. Wuxuu ku jiray caaradkii horyaalladii maansada S/liyeed.
Cabdi wuxuu ku dhashay kuna koray degaannada Doollo, Doh, Ceelgaab, Galgaduud, Ceelcad, Xagarleey iyo Ximan oo dhammaantood ka tirsan Kiilka Shanaad ee Itoobiyada maanta iyo dhulalka ku beegan ee Jumhuuriyadda S/liya. Cabdi wuxuu ka mid ahaa raacatadii S/liyeed ee degalladaas ku dhaqmay.
Sida asaguba qiray wuxuu bilaabay gabayga asagoo gaban yar ah. Wuxuu tiriyay gabayo iyo geeraarro tayo wanaagsan leh oo caan noqday, inta maanso-maalka ahina ay marag ka noqdeen qiradooda.
Sannado badan, kahor intuusan geeriyoon sannadkaan 2013-ka buu Galayax ka gabangaabsaday gabayadii aadka loo xiiseyn jiray. Haddii la weydiiyeyna wuxuu uga jawaabay tixda hoos ku qoran oo uu ku leeyahay lix iyo toban hal oo wada gartaya baan isaga daayay.
Gabaygaan Galayax waa cashar dhammeys tiran oo na baraaya sida goorihii hore geyiga S/liyeed looga dhaqmi jiray iyo gadaha cusub oo ay waayahan ku dambeysay.
Wuxuu is barbar dhigayaa dhaqammadii suubbanaa oo goor iyo ayaan lagu maamulan jiray nolosha iyo guul-darrooyinkii ka dambeeyay.
Hadday tahay gabay, garaad, gu’, gabar la guursado iyo gacal sokeeye ah iyo hadday tahay kala-dambeynta guudba wuxuu leeyahay waxaa jiri jiray xurmo iyo qaddarin kuu yahayba la siin jiray.
Wuxuuna ku gunaanaday macne kale waa u waayey ee kani waa adduun- gaddoon, wuxuuna yiri:
¤Awel maanso waataan gurshoo, gooyey waayadane
¤In dhawayd ka gabangaabsadoo, wayga garateene
¤Anigoo an gabin baan nacee, kama galgaaleene
¤Lix iyo toban haloo wada gartaya, wawga gaabsadaye
¤Gabaygu waa yaraa Muxummadoow, gaafihii hore
¤Garka iyo sidaydaas nimaan, guudka ka caddaanin
¤Ama aan shaarubada oo gotay, iyo gucummo aar yeelan
¤Goloyaasha lama keeni jirin, gaafka loo tago e
¤Maantana Gurbood iyo gabdhiyo, gaban yaroo wiila
¤Iyo Oday guxuushaayaa, guusha loo simaye
¤Gef inay amuurtaasi tahay, wawga gaabsadaye
¤Guubaabo iyo gooddiyo, gabay ma daayeene
¤Haddii aan garwaaqsaday intaan, gu’ iyo Waa Joogay
¤Nin gaboobay oo oday noqdiyo, guud caddaan ahaye
¤Gefkii iga dhacaa maanta waa, geeri oo kale e
¤Inuu godob islaameed i bado, wawga gaabsadaye
¤Cibaadada ninkii gaar ka mara , guul darraa heliye
¤Gabbal dhiciyo waagii baryiyo, goor iyo ayaanba
¤Marna kama gidaadeen fahmada, guulle ii qoraye
¤Gabayada haddaan shubi lahaa, amase geeraarka
¤Wuxuu iga galaafanahayaa, garasho diineede
¤Gelin dhexe habaynkii wardaan, gurayaa laylkiiye
¤Nin ilaah u go’ay baan ahoo, wawga gaabsadaye
¤Geddaan anigu soo maray haddaan, gun uga sheekeeyo
¤Inkastoo barkood go’ay naflaha, geeri bow imane
¤Raggii Geedka ila joogi jiray, gabalki baa noole
¤Galkaa Bari Garoowiyo Nugaal, Garacad meesheeda
¤Gooddiga Hargaysiyo intii, Guban ka hoosaysa
¤Garloogubay Galbeediyo Jig-Jiga, Goobba dhinaceeda
¤Garbahaaraleeyiyo dhulkaa, Gedo ka baalleeya
¤Intaasoon guriyo meelo iyo, gobollo soo sheegay
¤Anigaa geyiga eebbahay, gabay u teednaaye
¤Maantana rag badan baw gurmaday, gooha maansada e
¤Inay wiilal wada guuxayaan, wawga gaabsadaye
¤Nin gurbooda lama qayrsan karo, guun haddaad tahaye
¤Midaan hooyadii gurininoo, guriga meeraaya
¤Aan weli gosheediyo ka bixin, gurada Awrkooda
¤Hadduu goob walbaba taagan yahay, gabayna tookhaayo
¤Kolna inaanan garab joogsan karin, wawga gaabsadaye
¤Gabay Hawle iyo Raage iyo, Gooni baa lumaye
¤Cali iyo Gahayr iyo Qamaan, geeri baw timide
¤Ismaaciilna mawd baa genbiyay, waana tuu go’aye
¤Afcad wuxuu Gallayreyn ogaa, geesigii dhimaye
¤Galaaskayga nimankii ahaa, gululi weeyaane
¤Anna goor dhow baan filahayaa, goof la ii qodo
¤Inay guurtidii eber yihiin, wawga gaabsadaye
¤Markaanse gaban ahaa iyo haddoon, gooman oday yeeshay
¤Intii aniga geed iyo shiriyo, garangar lay keenay
¤Amaan meelo lagu guulayiyo, gogol ka sheekeeyay
¤Haddii aanan gabbaro weyn ku helin, guuyo iyo xoolo
¤Inaan faa'iido laga gaarahayn, wawga gaabsadaye
¤Haddii aanan gobaadoo dhashiyo, geri ku taabaynin
¤Ama aanan gamaankii fardaha, gorey ka fuulaynin
¤Ama aanan garaaddiyo billado, garabka saaraynin
¤Waxba gooddiggiisiyo ma rabo, gole ka sheeggiise
¤Inaan galala’diisu i anfacayn, wawga gaabsadaye
¤Aduunyaduba gaasiran ninkii, gaan ahaan jiraye
¤Ninkaan gacanta lala laaci jirin, waa gabbanayaaye
¤Hayeeshee gadaal niman dhashiyo, gefiyaa kacaye
¤Amba rag baa gabay igu qabsaday, iina goodiyaye
¤In aduunku gaafaysi yahay, wawga gaabsadaye
¤Nin ragihi wuxuu galay amuu, gudeyba loo diidye
¤Haddaad geesi tahay meel walbaba, cadawga guulaaya
¤Giiryaalihii kula dhashaa gaalo, kaa necebe
¤Inaan xaasid gacal kuu ahayn, wawga gaabsadaye
¤Shir la gooday waayeel gabraday, talo la goyn waayey
¤Guddi ururtay niman gaan ahoo, gararka feeraaya
¤Xaajada guyaal iyo guyaal gees, u dhici wayday
¤Garaad iyo wax loo sooci jiray, guud-caddow odaye
¤Haddana geedka wiilkii yar baa, gic isasoosiine
¤Haddaanse guurshay kani, waa adduun gees u foorare
¤Inba aakhir sabankii la galay, wawga gaabsadaye
¤Gooraan Fardood iyo Darmaan, Galow ka dheeraysa
¤Sayid maxamed geel iyo lo’ iyo, godol wuxuu haystay
¤Arlaa’iga wuxuu daar gingimay, gulufna heenseeyey
¤Gubnigii Daraawiish wuxuu, gaasas bixinaayay
¤Gumaysiga wuxuu laayay oo, Gaal la diriraayay
¤Gebogebo intuu dhigay wuxuu, libin ku geeraaray
¤Wuxuu naago goba guursadoo, aqallo gawriirshay
¤Intaasoo gallada oo ilaah, ugu gargaaraayay
¤Gegi buu ka taagnaa cidla’ , maalintuu go’aye
¤Nimanakii godka u qoday ma cunin, gudurkii duugeede
¤Gadaal xumida dunidaan arkoo, wawga gaabsadaye
¤Gabdhaheenna waxaa loo yiqiin, haybad gooniyahe
¤Goshay xiran jireen maryaha, loo garraarsado e
¤Gobna waxay ahaayeen intay, guudka dabayeene
¤Gayaankooda lama laacdamayn, goor iyo ayaane
¤Maantana gad baa lagu arkiyo, guuldarriyo ceebe
¤Adigoo gidaar uga horyimid, kaama gudayaane
¤Garoob waalan iyo waxaa ka haray, goroyo food dheere
¤Hiddiihiina waa garab mareen, gaar ahaan jiraye
¤Timihiina gedef bay ka dhigeen, madax ganboor weyne
¤Iyagoon ninnaba guursan bay, wada ganbaysteene
¤Haweenkeenna dhaqankii geddiyay, wawga gaabsadaye
¤Garaad nimaan lahayn baan ogayn, gaadistii malage
¤Gugaan manta joogiyo haddaan, gadaha faalleeyo
¤Gantaalaha wadkii haystay iyo, gamaska mawdkayga
¤Markuu ruuxa iga goyn lahaa, waa la soo galaye
¤Inay taasna igu guullan tahay, wawga gaabsadaye
¤Inkastoon gu’yaal badan cimriga, gelimmo sii joogo
¤Maraan go’aba mawdkii rabbaa, ii gadaal imane
¤Godna waa i sugayaa qabuur, guda ciriiryoone
¤Gabnahaa agoontoobiyo, gaariyahaan qabo e
¤Intaan ciidda hoosteeda gelin, wawga gaabsadaye.................
Erayada:-
1-Galgaal: naag aan dhalin oo cayishay. Wuxuu ula jeedaa waa ka guray gabayga.
2-Gidaad/Gedaad: qoonnsaday oo ka carooday
3-Galaaf: martay, sababay, hor u qaatay.
4-gurbood: dhallaan, carruur, ubad.
5-Galaas: Class (af Ingriis); dabaqad
6-Gululi: dhammad, sii yaraanaya
7-gooman: waa wadarta goon, waana lafta isha ka korreysa
8—Gabbaro: ammaan, sedo, canshuur
9-Gobaad, Geri: magacayo hasha loo baxsho
10-Galala’; dhawaaq ama qeylo
11-Gooday: la aguugay, la abaabulay
12-Gabraday: wadajir u farfariistay 13-Gucummo: raan ama shaash. Waxaa yeesha libaaxa iyo wixii soo raaca.
14-Guxushaa: weynaaday, sida guxushaa oday
15-Gooddi: cagajugleyn, dhaar
16-Teed: sarsar; oodda reerka dusha uga oodan
17-Gaafo: kolkol, kalkal, toogo, jilays
18-Gaaf: goob la qurxiyay oo lagu qabto cawayska iyo dheelaaska arooska
19-Giiryaale: fulay
20-Guurshay: hadal meel laga qaado oo meel kale loo raro. Wuxuu ula jeedaa qiimeeyay.
21-Godol: neefka irmaan markuu u diyaar yahay in la liso. Wuxuu ula jeedaa guuyooda irmaanaan karta oo idil.
22-gingimay; buuxshay, cammiray
23-Gedef: qaab wareegsan leh
24-Gamas: hooto dhego leh, waana jaad ka mid ah warmaha.
25-Guullan: xoolaha la aroorshay, habeynkay dhex fariistaan. Wuxuu ula jeedaa igu soo maqan.
26-gelimmo; wadarta gelin waana maalinta barkeed
27-Gudur: hilib jiir ah oo adag
Mool Cilmiga Iyo Miidda Suugaanta(Maanmaal)....
Ka Daalaco Hawraartii Abwaanadii Hore Iyo Murtida Curdinka ahe Hal-Abuurka Sebenka Kacay
No comments:
Post a Comment